[INFORME] Adaptación dun artigo de Carmen Giménez, avogada titular de G&G Abogados: https://carmengimenez.gandgabogados.es/. En 2016 este imposto municipal en Chantada representou 50.000€ segundo se desprende do informe de execución do 4º trimestre de 2016: Execuión orzamentar 4º trimestre de 2016.
A sentenza do Tribunal Constitucional1 pola que se declaran inconstitucionais dous artigos da Norma Foral de Guipuzcoa, reguladora do Imposto sobre o Incremento do Valor dos Terreos de Natureza Urbana, supón un golpe cáseque definitivo ao imposto denominado plusvalía municipal. Os órganos xudiciais invocan que a normativa reguladora da base impoñíbel do imposto de plusvalía municipal estabelece unha regra de valoración legal que non pode ser correxida cando se produce unha minusvalía, resultando pois contrario ao principio constitucional de capacidade económica.
Varios xulgados consideran que a cuestión da constitucionalidade ten unha dupla dimensión: dunha parte, se a redacción actual dos artigos 104 e 107 e 110.4 da Lei estatal de Facendas locais resulta ou non, compatíbel co principio constitucional de capacidade económica; doutra parte, se a regra de valoración legal estabelecida permite ou non unha proba en contrario que permita en vía de alegación ou de recurso administrativo ou contencioso-administrativo acreditar e probar que se produciu unha revalorización menor ou minusvalía. O xulgado de Madrid aínda insire unha terceira cuestion: a que emerxe cando se proba que é inferior o incremento real dos valores dos inmóbeis obxecto da liquidación ao que resulta da aplicación das porcentaxes previstas no artigo 107 da Lei de Facendas Locais.
Cales son as razóns dos contribuíntes e dos xuíces para cuestionar este imposto?
O valor cadastral do chan que aparece no proprio recibo do IBI dos inmóbeis, é a base de cálculo para o imposto de plusvalía. Dito valor cadastral determinase, entre outros factores, en base ao valor real ou de mercado do solo; sendo que precisamente, durante os anos máis azoutados pola crise (a partir de 2009), moitos dos valores cadastrais tiveron unha tendencia alcista (en parte porque non foran modificatos durante o período precedente de alta inflación) correndo unha sorte inversa do valor real que lles debería servir como base.
A fórmula prevista na lexislación estatal sempre dá como resultado unha cantidade a abonar ao concello, aínda que apenas haxa pequenas plusvalías cun resultado tanto máis desproporcional canto menor é a plusvalía real xerada. Isto é precisamente o que infrinxe o principio de capacidade económica contemplado na Constitución, ou aptitude para ser suxeito pasivo de obrigas tributarias. Se dita aptitude non existe, é dicir, non hai incremento do valor, non se pode producir o feito impoñíbel que dá lugar ao pago do imposto.
Que di a sentenza do TC?
1º Declara inconstitucionais e nulos os artigos 4.1, 4.2 a) e 7.4 da Norma Foral de Guipúzcoa, por canto que a pretensión formulada no proceso contencioso-administrativo inicial é a anulación dunha liquidación do Concello de Irún ditada ao amparo dunha norma foral.
2º Decláraos inscontitucionais e nulos exclusivamente na medida en que someten ao pago de imposto a situacións en que hai ausencia de incremento de valor. De feito, fai unha análise do principio de capacidade económica aplicábel de maneira individualizada a cada tributo ou imposto, e non ao sistema tributario no seu conxunto, resultando ser a capacidade económica un auténtico “fundamento” da tributación, de modo que o lexislador fica impedido de gravar riquezas virtuais ou ficticias, debéndose só gravar as riquezas reais ou potenciais. O contario é someter ao imposto unha riqueza inexistente, contraria ao principio de capacidade económica obtendo un resultado confiscatorio prohibido constitucionalmente.
3º Os artigos da Norma Foral de Guipúzcoa son mutatis mutandis copia dos artigos contidos polo TRLFL, cuxa cuestión de inconstitucionalidade se encontra xa sobre a mesa do TC.
ARTIGOS DECLARADOS INCONSTITUCIONAIS
Artigo 4.-
1.- A base impoñíbel deste imposto está constituída polo incremento do valor dos terreos, posto de manifesto no intre do devengo e experimentando ao longo dun período máximo de vinte anos.
2.- O valor do terreo no momento do devengo resultará do estabelecido nas seguintes regras:
a) Nas transmisións de terreos, o valor dos mesmos no momento do devengo será o que teñan determinado en dito momento a efeitos do IBI.
Artigo 7.-
4.- Fican facultados os Concellos para estabelecer o sistema de autoliquidación polo suxeito pasivo, que traerá consigo o ingreso da cota resultante da mesma dentro dos prazos previstos na aliña 2 deste artigo. A respeito de ditas autoliquidacións, o Concello correspondente só poderá comprobar que se efectuaron mediante a aplicación correcta das normas reguladoras do Imposto, sen que podan atribuírse valores, bases ou cotas diferentes das resultantes de tales normas.
ARTIGOS DA NORMA ESTATAL
Artigo 107. Base impoñíbel.
1.- A base impoñíbel deste imposto está constituída polo incremento do valor dos terreos, posto de manifesto no momento do devengo e experimentado ao longo dun período máximo de 20 anos.
A efeitos da determinación da base impoñíbel, terase en conta o valor do terreo no momento do devengo, de acordo co previsto nas aliñas 2 e 3 deste artigo, e a porcentaxe que corresponda en función do previsto na aliña 4.
2.- O valor do terreo no momento do devengo resultará do estabelecido nas seguintes regras:
a) Nas transmisións de terreos, o valor destes no momento do devengo será o que teñan determinado en dito momento a efeitos do IBI. (…)
Artigo 110. Xestión tributaria do imposto. (…)
4.- Os concellos fican facultados para estabelecer o sistema de autoliquidación polo suxeito pasivo, que traerá consigo o ingreso da cota resultante de aquela dentro dos prazos previstos na aliña 2 deste artigo. A respeito de ditas autoliquidacións, o concellos correspondente só poderá comprobar que se efectuaron mediante a aplicación correcta das normas reguladoras do imposto, sen que podan atribuírse valores, bases ou cotas diferentes das resultantes de tales normas.
Que poden facer os contribuíntes que pagan o imposto de plusvalía municipal?
En base a esta doutrina prevese que chegarán ao concello reclamacións de quen pagou este impostos nos últimos 4 anos, ora como consecuencia dunha transmisión, ora pola non obtención de gaños nunha venda.
Os requisitos para reclamar son tres fundamentalmente:
a.- Que pola transmisión que deu lugar ao imposto non se obtivo ningu gaño, ou producíronse perdas.
b.- Que non transcorreu o prazo de 4 anos desde que se fixo o pago do imposto.
c.- Que a liquidación practicada polo imposto non sexa definitiva.
O procedemento para reclamar é solicitar a anulación da liquidación practicada e a devolución dos ingresos indebidos ou importe abonado por plusvalía municipal.
Por Chantada 