Rapazas e rapaces, o noso vento non é noso

Artigo de Antom Fente Parada, voceiro de Por Chantada – Candidatura de Unidade Popular.

 

I. Roubáronnos o vento desde Elsinor a Esmelle

“A nosa Terra non é nosa, rapaces”. Tan sintética canto profunda era esta estampa de Castelao, onde retrataba o drama da emigración e do espolio da Galiza no seu tempo. Moitos anos máis tarde, no extinto xornal Galicia hoxe, Xosé Manuel Beiras Torrado escribía un artigo intitulado “Nen sequer o vento é noso” e defendía a vixencia da estampa do rianxeiro «só que graficamente transmutada pola traumática metamorfose social que extermina aos retratados nela: xa cáseque non hai labregos no agro nen picariños nas aldeas, mais o protagonista simbolizado daquela polo home do machado é este povo, e ise, malia que maltreito, aínda alenta e loita e brada que a nosa Terra non é nosa.»

No Incerto señor don Hamlet, príncipe de Dinamarca o mindoniense Álvaro Cunqueiro retoma a maxistral traxedia de Shakespeare. Nunha altura da obra o coro di «Non hai no mundo lugar máis venteado que Elsinor» e, certamente, a nosa é unha Terra rica, mais empobrecida e atravesada polo drama migratorio e a perda de servizos e, se non lle pomos remedio, de futuro para o interior galego. Retomo o texto de Beiras:

En Elsinor-Galiza, neste país hamletián onde os haxa, no lugar máis venteado da fisterra europea, todo estivo sempre aberto ao mar e ao vento tamén. Este povo sempre coidou que o mar e o vento eran libres. Até que viñeron forasteiros e pecháronnolos. Non nos pechamos nós ao mar e ao vento. Viñeron outros de fóra, chegaron de Terra Ancha e inda mesmo de máis lonxe, e non satisfeitos con nos desposuíren da xente, o gado, os ríos e o xardín, pecháronnos tamén as portas de acceso ao mar e ao vento que coidabamos seren bens libres ao noso dispor. Até o mar e o vento fóronnos vedados e espoliados.

 

A literatura como arma cargada de futuro para entendermos o crecente acaparamento de terras que padece o interior galego ou, para que darlle máis voltas, o espolio neocolonial. As nosa comarca –escríbolles desde a Terra de Asma– tamén ten escritores coevos que narran o drama e a urxencia de organizarnos e tecer alternativas. Colle a palabra o coro narrativo do romance Evanxeos apócrifos de Rafa Lobelle, onde Esmelle é o símbolo dun rural comesto polo inverno:

O esquecemento xa comezou a traballar, a xogar as súas cartas, vexan senón como o inverno sepulta nun silencio branco todas estas aldeas ata o punto de que ás veces, mesmo parece que poden chegar a desaparecer completamente baixo a neve para sempre, sen deixar nin o máis mínimo rastro. Tampouco pasaría nada, quizais incluso ninguén se decatase do acontecido, ninguén advertiría o asasinato de algo que xa está morto.

(…) Isto acabouse, non hai máis, pois entón non nos resistamos nun combate estéril que non nos vai levar a nada. Abandonemos nós este mundo antes de perecer con el. Por ese é o único fado que lle agarda a todo isto. Morrer. Ficar para sempre no sitio. Quedar enterrado para nunca volver entre as neves do próximo inverno.

Esa resignación, propia de boa parte das maltreitas sociedades civís do interior galego, esa apatía, é o contrario do que nos pide a cantautora Ses: Opoñerse á extinción. A continuada aldraxe que padece a nosa Terra precisa dunha resposta cívica organizada e así o acreditamos desde a plataforma Interior Galego Vivo (IGV), aberta á participación de persoas e colectivos coa única finalidade de dignificar o interior galego e construír futuro para nós e as vindeiras xeracións. Depende de nós sentar os alicerces dunha nova primavera.

 

II.- A farsa (1995-2007).

De 1995 a 2007 as concesións a empresas galegas non chegaban ao 15% da potencia autorizada, pois foron enormes grupos transnacionais os que se fixeron coa maior parte das concesións eólicas: Entrecanales (34%), Iberdrola (20%), Enel (12.5%), ACS de Florentino Pérez (7.5%) e FCC (4.5%). A maior parte invadían montes viciñais en man común e o 39% estaban en espazos naturais protexidos, como o noso pai Faro. Os impactos ambientais e sociais eran “externalidades”.

Por outras palabras, cinco grupos absorberon 78.5% da potencia autorizada neses anos sen deixar nada ou case nada nos territorios atinxidos. Se non acreditan no que lles digo lean A propiedade do vento galego. O desenvolvemento do sector eólico en Galiza (1995-2011) de Rosa María Regueiro.

Porén, no país do Faro sabémolo ben. O Tribunal Superior de Xustiza da Galiza anulou a declaración de utilidade pública, que aprobara o Goberno de Manuel Fraga no 2003, para expropriar o monte na parroquia de Argozón, pois os maxistrados cuestionaban que a exploración eléctrica por parte de Enerfín fose de maior interese social que o aproveitamento secular que lle deu a viciñanza ao monte co pastoreo en extensivo e do negocio da madeira. No entanto, a “utilidade pública” é o recurso das empresas para chantaxear ós proprietarios: ou aceitas as migallas ou exprópiese!

Por aqueles anos, chegaba a Chantada tamén un goberno bipartito de PSOE e BNG que, coma o de Compostela, durou apenas catro anos. Suficientes, para retratar que “negociación” estabelecera anteriormente o Goberno de Manuel Varela (PP) do parque eólico do Faro. Se co PP no Concello a empresa Enerfín pagara pola licenza de construción do parque 174.000€ coa revisión aplicada polo bipartito foron 450.000€. «Case cinco veces máis!», como me relatara o amigo Ildefonso Piñeiro, tenente de alcalde naquela altura. Era 2008. Ao ano seguinte os investimentos reais superaron os dous millóns de euros.

III.- A traxedia (2008-2023)

No 2005 chegara o bipartito á Xunta e no 2007, por iniciativa do BNG, apróbase un decreto que muda o marco normativo, abrindo as portas á participación de capital público e dos proprietarios dos montes. Tamén somete o seu trámite ao escrutinio cidadán. Porén, no 2009 a Xunta volve ás mans do PP e anúlase o concurso eólico impulsando unha nova lexislación que, nos últimos anos, foi novamente reformada para “simplificar” os trámites e facilitar a aprobación dos parques, moitos fragmentados indecentemente para evitar superar os 50MW, que obrigan a que o seu trámite teña que pasar por Madrid, como teñen recollido diversas sentenzas do TSXG.

O ultraliberalismo do Goberno de Feijóo lexisla a medida do grande capital proprietario do sector eólico e arremete contra a participación pública e a resposta cidadá. A lexislación que regula os eólicos aínda é a Lei 8/2009, mais viuse profundamente modificada pola Lei 5/2017 de fomento de implantación de iniciativas empresariais, que desde Por Chantada e outros colectivos no seu día alcumamos como Lei de predación da Galiza.

Este mesmo ano, Feijóo emendouse a si mesmo para servir ó lobby eólico ao aprobar a Lei 9/2021 de simplificación administrativa e de apoio á reactivación económica. Inclúe unha disposición adicional que permite poñer parques eólicos en zonas que non estexan incluídas no Plano sectorial eólico de 1997. Novamente a sabedoría popular: non dan pontada sen fío.

En decembro de 2020 trinta e seis proxectos superaban os 50 MW e somaban 2.500 MW con especial protagonismo para Greenalia, onde traballa como directiva Beatriz Mato, ex-concelleira de Medio Ambiente de Núñez Feijóo. Para facérmonos unha idea en 2017 a potencia eólica total era de 23.005 MW. Amais, cando se aprobou o Plano sectorial eólico (1997) os aeroxeradores non chegaban a 1 MW e eran torres de 35-50 metros. Agora falamos de 5.4 ou 5.7 MW e 200 metros de altura na ponta da pé. Parques como os do Faro están esgotando a vida útil (20 anos) e os muíños serán substituídos por uns novos que, na práctica, é instalar un parque novo cos seus novos impactos ambientais e sociais.

Hoxe Acciona, Iberdrola, Enel-Endesa e Naturgy deteñen 55% da potencia eólica instalada e o 88% pertence a grandes grupos ou fundos de investimento estranxeiros. A concentración de capitais cada vez é maior e os proprietarios reais dos nosos muíños de vento –mentres, dito sexa de pasaxe, deixamos caír os muíños de auga e, en xeral, o noso patrimonio–  están en Luxemburgo, en Bélxica, nos EUA, na China ou en Qatar.

Os beneficios para uns poucos que nunca o noso chan pisaron son elevados e o agardado maná dos fondos Next Generation anima ao capital-risco a procurar altos rendementos sen que importe o espolio do territorio e sen calquera contrapartida para os indíxenas que aínda resistimos (tamén as linguas murmuradoras que dicía a cantiga, aqueles hipócritas que retratou Celso Emilio na Viaxe ao país dos ananos). Por iso, Interior Galego Vivo asinou o manifesto Aldeas con horizonte, que aglutinou a máis de 50 colectivos, e no que se expoñen os quince principios mínimos que deben rexer o novo marco normativo sobre o desenvolvemento eólico na Galiza se queremos defender un rural vivo.

IV.- Termos voz de noso.

O estado das estradas no rural na comarca de Chantada é calamitoso, tanto as da Deputación canto as de titularidade municipal. É a propria viciñanza quen ten que sinalizar fochancas perigosas para a seguranza vial. Non hai moito tempo a Xunta gastaba milleiros de euros nunha campaña publicitaria intitulada Volve ao rural. O rural é unha sorte de topos ou tópico recorrente no relato dos grandes partidos, mais a práctica diverxe e non existen apenas compensacións para as poboacións que manteñen o territorio (por canto tempo?).  

Xa no XVIII brumario Karl Marx advertía que a historia se repite, e, se non se opón ao espolio un bloco histórico alternativo, condenaranos e deixará eivada a nosa Terra e o futuro: espolio eólico, turismo predador sen racionalizar, abandono dos pequenos e medianos produtores, mingua de servizos públicos… É o momento de organizármonos.

Mentres o interior galego é vítima dun crecente acaparamento de terras e sofre unha ordenación do territorio que favorece o espolio. As principais empresas pagan os impostos (poucos) en Madrid. Aquí non queda nada, nen o vento. Madrid recebe os impostos e o resto do territorio é o coto de caza, La España vaciada que denuncia Teruel Existe. Hoxe Madrid é a única comunidade autónoma sen parques eólicos e, conforme os dados do último informe (2016) da Asociación de Empresas de Enerxías Renovábeis (APPA), dos 33.167 MW de potencia renovábel instalada no Estado apenas 165 MW se localizaban na Comunidade de Madrid, menos dun 0,50%. Semella que algúns teñen claro que onde se come non se caga.

O andazo actual é, portanto, aínda máis espoliador e letal. O Sindicato Labrego Galego impulsa asembleas informativas nas terras de Camba sobre o parque eólico do Maxal, que afectará a Antas, Taboada e Rodeiro. Este último concello verase afectado por outro parque e Chantada leva anos sendo atravesada por novas liñas de alta tensión sen nengunha compesación e, proximamente, chegaranos outra procedente do Picato.

Iso si, cando Por Chantada levou ao pleno unha moción para estabelecermos unha taxa municipal nas instalacións de transporte e enerxía, Manuel Varela, novamente, dixo que non. Era 2017 nun momento onde o servizo da débeda era descomunal e as inversións reais ridículas. Os pasivos financeiros foron 950.576,85 €, mentres que dos 477.896,73 € orzamentados para inversións boa parte non se executou e ficou como remanente (un clásico da súa xestión menos nos anos eleitorais). Fechábase o círculo destinando o remanente (RTGX) en 2018 para o pago de débeda novamente. Logo veu o Catastrazo, que supuxo elevar a recadación anual en máis de 600.000€, e as eléctricas seguen a día de hoxe sen pagar. Rapaces, os nosos concellos non son nosos!

Comezabamos este artigo apelando á sabedoría popular que tan finamente recollía, con lirismo e humorismo, a pluma de Castelao. Rematemos tamén con esa mesma sabedoría popular que na nosa zona sempre tivo claro a lei do funil das elites, que deixa o ancho para uns poucos e o estreito para a maioría.  Precisamos dunha ordenación do territorio e de políticas que eviten que o interior galego se converta nun deserto perde e pardo, ou sexa, un territorio despoboado ao servizo do capital-risco unha vez exterminados os untermenschen indíxenas. Para iso só hai un camiño: termos voz de noso.

 

A propósito de herdanzas

Ildefonso Piñeiro Díaz. Artigo publicado no seu día en La Voz de Galicia. Edición Lemos. O autor foi concelleiro en Chantada durante máis dunha década e tenente de alcalde polo BNG entre 2007 e 2011. En 2015 deixou a primeira liña da política local, aínda que participou na campaña de Por Chantada-CUP.

 

 

Ás veces cando non coñecemos a orixe dunha frase, dunha expresión, dun dito, achacámosllo a ¨aquel¨ , como ¨aquel¨ que dixo, que dixo aquel. Se aínda así non queda claro, dicimos que é un proverbio chinés. Así que vou comezar este relato cunha verdade coma un templo que seica é unha sentenza desa nacionalidade: ¨a primeira vez que me enganes a culpa é túa, a segunda é miña…”. Eu engado que se me contas varias veces a mesma milonga, teño a obriga de, polo menos, tentar demostrar que o que dis non é certo.

As falsidades, as medias verdades ou simplemente dicir o que me convén, por moito que se repitan, nunca se poden converter en verdades. Unha verdade é unha verdade dígaa Agamenón ou o seu porqueiro.

A estas alturas, ao mellor, estámonos preguntando a que ¨corafio¨ vén esto.

Pois vén a propósito das herdanzas, o soniquete que nos repite día sí e día tamén o recén elixido alcalde de Chantada. Non se cansa de dicir que recibiu unha ¨rémora¨, economicamente falando, do anterior goberno municipal, do bipartito que gobernou Chantada unha lexislatura, si, digo ben, unha lexislatura, catro anos, no período 2007-2011. E quero desde este medio aclarar algunhas cousas … e por suposto falar de herdanzas.

En primeiro lugar lembrar que este alcalde gobernou en Chantada desde o ano 1996 até o 2007 baixo as siglas do Partido Popular, unha obviedade, pero como desde hai anos que Manuel Varela non milita nel, parece querer esquecer. Axudémoslle a facer memoria e analicemos algúns datos, non como defensa senón como algo para que se saiba, despois cada quen que saque as súas conclusións. Por certo, o que vou dicir, non o digo eu, dino todos os informes que son públicos e que se poden consultar no Concello, no Ministerio de Facenda, ou no Consello de Contas.

Entre 1996 e 2003, todos sabemos quen gobernaba este municipio, el parece que quere esquecelo , e segundo informes do Consello de Contas, o Concello non rendeu as súas contas nese período. No ano 1999, hai un balanzo negativo de máis de 9 millóns (aínda se contaba en pesetas).

No ano 2001, hai un resultado orzamentario negativo. Prevense uns ingresos de 734 millóns de ptas, contráense obrigas, é dicir, gastan 778 millóns e o curioso e que só se recadan 575 millóns. Hai que dicir tamén que se recoñecen extraxudicialmente máis de 268 millóns de ptas.

No ano 2002 aparecen 16 millóns de ptas de exceso e iso supuxo un gasto a maiores. Neste ano o Concello non respectou os seus propios acordos, non hai máis que ver os múltiples expedientes de modificación de créditos e de préstamos de investimento sen ningunha contrapartida de investimento produtivo. Revisando as X.G.L. da época poderémonos dar conta de que nin sequera respectaron os seus propios acordos. Díxose daquelas que ¨sobre algunhas facturas volverase facer unha investigación exhaustiva para averiguar a efectiva débeda cos provedores, dado que á maioría delas fáltalle a conformidade á realización da obra ou a prestación do servizo. Curioso, empezábanse a facer obras e ninguén asinaba. Isto chegou até o ano 2006.

Independentemente da cuestión numérica, o certo é, que se investiron arredor de 550 millóns de ptas no ano 2001, pero resulta que no 99, 2000 e 2001, anos de goberno de Manuel Varela, non o esquezamos, aínda que el pretende facelo, contratáronse débedas por importe duns 400 millóns de ptas. Non lles parece excesivo? Eran os tempos dos cementos nas airas, nas adegas particulares, nas curradas, nos galiñeiros, e vaia vostede a saber onde. Eran os tempos en que ¨toda a terra era País”.

No ano 2003 aparece unha débeda de case 2,4 millóns de euros. O aumento dos investimentos non se equilibran como aumento de ingresos. No servizo de intervención sinálase que habería que facer axustes nos gastos de persoal, xa que deberían aumentar só nun 3,5% o que supoñía unha cantidade de 63.000 euros, pero sóbense 123.000. Non se fixo política de contención do gasto porque non se axustaron ao incremento do IPC. Se se fixese poderíanse aforrar uns 243.000 euros e serían innecesarias a suba do IBI, a nova ordenanza da plusvalía e a suba da taxa de recollida do lixo. Lémbranse de aquilo? non era daquelas o alcalde de Chantada Manuel Varela? Pediuse a todos os chantadinos pagar máis para recibir menos.

Pero, aínda hai máis. Lembremos un pouco o pasado para tratar de entender o presente para resolver o futuro. No ano 2005 hai un remanente de tesourería negativo de máis de 1,8 millóns de euros e un aforro neto negativo, moi negativo de 678.897 euros.

O Consello de Contas aconsellou, ditaminou, propuxo, e por suposto non se lle fixo caso, que o Concello se atopaba no suposto previsto polo artigo 53.1 da LBRL e que se debería aprobar un plan de saneamento financeiro nun prazo non superior aos tres anos. Por suposto non o fixeron, quen era o responsable daquela desfeita?. El non o lembra, nós si.

No ano 2006 vólvese a presentar un remanente de tesourería negativo de máis de 1,75 millóns de euros e por riba non se adoitan as medidas previstas no artigo 174 da LBRL, é dicir, proceder á redución de gastos no novo presuposto.

E chegamos por fin ao ano 2007. Ese ano houbo cambio de goberno, e atopámonos cunha débeda de case 7 millóns de euros. Así como soa. Unha débeda que se pode ver no seguinte cadro, e insisto, os datos pódense comprobar, son públicos:

As arcas municipais precisaban dun plano económico e financeiro xa que a liquidación dos diversos orzamentos incumprían o obxectivo de estabilidade orzamentaria. Cando o aforro neto é negativo, no noso caso supernegativo, está establecido, e vouno repetir, porque o establece a lei, que o deber do Pleno é aprobar un plan de saneamento. Nada disto se fixo. Gastouse máis do que se recadaba, e foi unha práctica habitual durante moitos anos. Como canta o proverbio, “come a gusto e pracenteiro, e que xexune o teu herdeiro. É dicir, como bos debedores burlaron aos seus herdeiros pero non aos seus acredores.

Como definirían esta herdanza?, deixo o cualificativo para os lectores, e teñen razón os que están a pensar por que non o dixestes antes. Nunca falamos de herdanzas, había moito que facer e pouco tempo que perder. Non vou lembrar aquí os logros do bipartito, dentro dalgún tempo alguén o reivindicará. Eu sempre o fixen e o seguirei a facer.

Con esta situación, herdanza, que se fixo?. No ano 2009 o goberno de coalición subscribe un crédito duns 606.000 euros para facer fronte ao pago de facturas atrasadas.

• Do ano 2006 apróbanse de xeito extraxudicial 8.117,01 euros.

Moitas das facturas dubidosas de 2006 e 2007 ían ser revisadas para detectar anomalías e poder seren aprobadas en plenos posteriores (había facturas dos gobernos de Manuel Varela que non eramos capaces de aclarar, e debo de dicir, que nin el mesmo era capaz de facelo, non sabia de facturas de traídas de augas, de portas polas que se cobraban auténticas barrabasadas, ou da multitude de facturas que el mesmo tivo que conformar nas oficinas do Concello cando xa non exercía coma alcalde. Isto lémbrollo eu porque fun testemuña visual da sinatura desas facturas (pasou varios días asinando). O propio Manuel Varela, xa na oposición, con algo de cara dura, preguntou ao equipo de goberno por que non se liquidou todo o do ano 2006 e 2007 para deixar eses anos limpos, pero en calquera caso, valorou positiva a medida porque permitía emendar deficiencias de anos anteriores, e concluíu afirmando que o seu grupo ía votar a favor para aprobar o expediente por unanimidade, xa que parte desa facturación corresponde á súa etapa de goberno (acta de pleno de 21-07-2009)

• Do ano 2007 apróbanse 245.149 euros

Deste ano, segundo o servizo de intervención, a débeda dividiuse en dous semestres, o primeiro do goberno popular de M. Varela e o segundo semestre do goberno de coalición (datos de intervención, non o dicimos nós): a débeda do goberno de coalición neste período era de 63.157 euros).

• Do ano 2008: Aprobamos 358.923 euros de facturas que eran do Goberno de Coalición

Son curiosas as recomendacións que se fan chegar nun informe de intervención desa época e que di:

¨A rebaixa do gasto público, deberá pasar por unha rebaixa drástica de gasto corrente (combustíbeis, gastos telefónicos, enerxía eléctrica, aluguer de maquinaria, pequenas reparacións, comidas do obradoiro de emprego, pinchos de todo tipo, comidas festas, comidas varias, comidas protocolarias, comidas de bandas de música, máis comidas, etc)¨.

Ben, pois segundo os datos que se poden consultar, públicos, o goberno de coalición fechou a súa andaina no ano 2011 co seguinte balanzo económico, é dicir, así lle deixamos o Concello:

Isto que significa?:

1.- Que a herdanza que recibiu de Manuel Varela (negativa) o goberno bipartito foi de case 7 millóns de euros (6.927.365 euros por ser exactos). Manuel Varela gobernou 11 anos consecutivos desde 1996, a través dunha moción de censura, até o ano 2007 arrastrando todos os ¨pufos¨ que se levan comentado.

2.- Que o goberno bipartito reduciu esa débeda en case 3 millóns de euros (2.790.493 euros) en só catro anos de goberno facendo máis investimentos ca nunca, mesmo descontando o Canon Eléctrico que por fin cobrou Chantada. Non está mal para só catro anos, pero iso tamén o deben de dicir vostedes. O importante non é reducir a débeda a calquera prezo, o importante é garantir que o que se gasta é para beneficio de Chantada porque gobernar non é simplemente xestionar o existente. Gobernar é ante todo a asunción dun compromiso: abordar os problemas da xente e comprometerse na procura de solucións. Defender os intereses da xente é concibir o goberno como instrumento de transformación para mellorar a calidade de vida e conquistar a igualdade. Gobernar non é o mesmo que mandar. Gobernar é escoitar á cidadanía, atender as súas demandas, facer fronte ás súas necesidades, ser próximos aos seus problemas e ser transparentes nas actuacións. Analicen vostedes os derradeiros catro anos de goberno de Manuel Varela .

3.- En facturas pendentes de pagar, a nosa herdanza foi de uns 3,5 millóns de euros fronte a uns 1,6 millóns que nós deixamos.

E este dato de onde sae:

No ano 2011, volve gañar as eleccións Manuel Varela e, sendo alcalde, no ano 2012 o Concello acóllese a un plan de axuste para o pago a provedores, un mecanismo do goberno central para o pagamento de facturas, ou sexa, o Concello pedirá un crédito para pagar as súas débedas cos provedores. En si, e por facer unha paréntese, xa daquelas dixemos que ese plano non ía supoñer unha axuda aos concellos senón que abría a posibilidade de pedir un crédito que deberemos devolver os cidadáns cumprindo un plan de saneamento feito en función dese préstamo. O que se fixo, unha vez máis, foi favorecer o enriquecemento da banca.

Pero, non nos vaiamos do tema, como se comenta, o Concello pide un crédito por valor de 2.575.468 euros para facer fronte as facturas que quedan pendentes de pago, e (oh casualidade!) se lle botamos unha ollada a acta do Pleno de 14 de marzo de 2012, onde se aproban por unanimidade esas facturas, vemos que 1.636.872 euros é a cantidade que queda pendente da etapa do goberno bipartito e que 938.596 euros pertencen a etapas de goberno de Manuel Varela. Demostrando que a herdanza en facturas é bastante máis pequena do que anda a dicir o actual alcalde de Chantada.

Como remate analicemos a derradeira conta publicada no Consello de Contas de Galiza, analicemos os datos da conta xeral correspondentes ao ano 2013, conta que se presenta no Consello de Contas de Galiza o 14 de outubro de 2014, ou sexa, despois de tres anos de goberno de Manuel Varela, e que podemos ver no seguinte enlace:

http://www.rendiciondecuentas.es/VisualizadorPortalCiudadano/VisualizadorEstadosPortal.jsp

Segundo este informe a débeda do Concello de Chantada referida ao ano 2013 (último ano fiscalizado) é de:

1.- Acredores a longo prazo: 3.951.568.09 euros

Dividida en débeda a longo prazo con entidades financeiras e con outras entidades:

(públicas ou privadas)

1.1- Débedas con entidades de crédito: 1.483.136,81 euros

1.2.- Outras débedas: 2.465.931.28 euros

2.- Acredores a curto prazo (facturas e outras): 1.773.924,02 euros

TOTAL: 5.725.492 euros

Como se comentou, no ano 2012 pídese un crédito para facer fronte á débedas adquiridas en anos anteriores (2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011).

A débeda a longo prazo (aos bancos) está incluída nesta dación de contas, e suman eses case catro millóns de euros. Lóxico, se se pide un crédito aumenta este concepto, pero, por outra banda, se a débeda a curto prazo (facturas) se paga no 2012 e queda a cero, un ano despois, é dicir 2012 – 2013 o Concello, alcalde Manuel Varela, adquiriu débedas en facturas por valor de 1.773.924 euros. Non o digo eu, dío o propio Consello de Contas á vista das propias contas do Concello.

Como se comentou, as conclusións deben sacalas vostedes, os datos están para ser vistos, confirmados, cotexados, analizados e amparados en documentos públicos.

Se Manuel Varela quere falar de herdanzas, falemos de herdanzas, pero non só das que lle conveña en cada caso, falemos do que fixo cada quen cando lle tocou facelo e analicemos 15 anos de goberno de Manuel Varela e catro anos de Goberno Bipartito. Iso é o xusto e non botar só a porcallada cara a onde che convén, estimado Alcalde.

Ti fuches responsable, en grande medida, da situación da que agora te queixas. Non o esquezas, porque se o fas corres o risco de volver a repetila

Dixen que non ía sacar conclusións, pero permítanme que sexan só dúas as que faga, ¨pódese enganar a algún todo o tempo, pódese enganar a todos algún tempo pero non se pode enganar a todos todo o tempo…. como dixo ¨aquel¨

Bien se puede perdonar a un hombre ser necio una hora, cuando hay tontos que no lo dejan de ser una hora en toda su vida… Francisco de QUEVEDO

Cando a Xunta lle dá aos rICOS para seguir mallando nos pobres…

Antón Fente Parada. Portavoz de Por Chantada – Candidatura de Unidade Popular

Grande parte do problema no agro non está só nas políticas da UE ou nas políticas do Estado español que marxina o campo galego. En boa medida, o problema está tamén nas elites que se beneficiaron dun modelo que reproduce a dominación dos produtores e invalida toda marxe de manobra ou de cooperativismo real.

É, cando menos, curioso como a entrada de ICOS no capital da empresa de Melide Lasurgal cun millón de euros,operación que se viña argallando desde hai meses (polo menos desde finais do ano pasado), coincida coas manifestacións do sector. É aínda máis curioso que a conselleira saia na TVG apoiando a xogada e dicindo que “ese é o camiño”.

Un camiño que á Xunta sáelle moi barato, pois gastando só 1’9 millóns de euros xa pode “vender” que fixo algo polo sector. Ao tempo a dirección da cooperativa pode encher o peito e dicir que investiu 1 millón de euros na transformación do leite. O titular do xornal pesebreiro La Voz de Galicia fai o resto (1).

Inmediatamente veñen á cabeza operacións semellantes que deron en calotes como Alimentos Lácteos ou Leyma. Ou apostas ruinosas da mesma ICOS como a fábrica de penso en Taboada fabricando a 10% da súa capacidade, que absorveu millóns de euros e que como resultado obriga aos socios a mercar o penso máis caro que a competencia, en canto gañan menos polo leite (a cooperativa fica con varios céntimos de marxe). Ou os millóns investidos en maquinaria, que directa ou indirectamente alimentaban a ilusión da estabulación permanente, un modelo que non vale para Galiza…

Se esas inversións millonarias se fixesen en xerar valor engadido para o leite do país do Faro hai moito tempo que se podía estar apostando pola calidade e non pola cantidade e obtendo unha marxe de beneficio que permitira resistir mesmo nestes tempos de crise. Cando os socios pasaron de ser donos a escravos da cooperativa? Que máis dá que esta xere 50 millóns de euros de facturación en 2014, 15% que en 2013 se é un elemento máis no exterminio do sector agrario? (2)

Podería pensarse que con eses datos, ICOS produce 70 millóns de litros de leite (3% do total da Galiza que é a 9 nación que máis leite produce de Europa), a cooperativa é unha grade empresa que reparte os dividendos ou cando menos parte dos beneficios entre os seus asociados. A non ser que consideremos unha comida e unha compra en Nadal como “dividendos”, nada máis afastado da realidade (3). É máis, son os “accionistas” os que nesta empresa xeran non só o capital inicial depositado senón gran parte do lucro: pagan os servizos que a cooperativa ofrece, mercan nos supermercados da cooperativa, mercan o penso da cooperativa a prezos superiores aos da competencia e, ao cabo, deixan de marxe para a empresa varios céntimos por litro de leite. Desde a Banca de Soto ningunha empresa local chegara a tanto.

Con todo, non é un fenómeno illado. No sector vitícola grandes adegas que son “cooperativas” empregaron o anzol do capital inicial (que o pequeno produtor ao seren aforros de toda unha vida se resiste a perder) para escravizar a estes: só poden entregar a produción que lles marcan (en canto prantan hectáreas de novo viñedo e as viñas de toda a vida van ficando a ermo, o cal reforza o novo “cupo” aprobado polo Estado español), ao prezo que a cooperativa fixa e, para fechar a cuadratura do círculo, cobran con 2-3 anos de atraso. Nunca se reparte un can de beneficios, pois hai que pagar pazos convertidos en adegas, maquinaria e os novos viñedos que se plantan para arruinar os propios socios. As relacións entre os directivos, a DO e os grandes partidos -nomeadamente o PP- non son ningún segredo en moitas comarcas do país, como o Salnés.

Descoñecemos se houbo xuntanza cos socios para decidir esta inversión en Lasurgal. Intuimos que investir no soro, o derivado “pobre” do sector lácteo neste momento é máis parte dunha operación de mercadotecnia que un negocio rendíbel e, desde logo, non vai solucionar os problemas dos labregos e das labregas. Que pasa coa manteiga? Que pasa coa graxa? Revéndenas a prezos irrisorios ou quedan co sobrante? Ou non será máis do mesmo e continúa a venderse a materia prima para as grandes industrias foráneas que logo a tratan e venden fóra?

Hai décadas podíase ter apostado por un modelo como o de Feiraco e termos hoxe unha marca consolidada e unha cooperativa que seguise sendo das labregas e dos labregos… En vez diso, seguimos apostando por incrementar a produción, mais seguindo coas mesmas práticas de subcontrata… Quen vai mercar esas toneladas de soro? Hai estudos de mercado rigorosos? Moitas incertezas que apuntan a que imos seguir igual, revendendo a intermediarios con máis potencia para negociar e levar comisións que dubidamos cheguen ao peto dos produtores e nun momento moi oportuno politicamente para maquillar as desastrosas políticas do Estado e da Xunta (do PP en suma).

Por se todo isto fose pouco, Lasurgal é unha empresa de Melide propiedade da mesma persoa que quebrou a quixaría do Saviñao e marchou cos cartos ficando os traballadores sen cobrar. Non sería de extrañar que nuns anos teñamos que lamentar outro episodio vergoñento como o de Alimentos Lácteos, onde os amigos do PP marcharon cos petos cheos coa beizón urbi et orbe de Feijoo desde San Caetano. Unha empresa ben relacionada coa Xunta que, por exemplo, en 2005 recibiu 1 millón de euros públicos para que as súas instalacións pasasen a producir 45 millóns de litros de soro (4). A maiores, o mercado do soro lácteo está coñecendo certa inversión de tipo especulativo e un boom asociado a estados en vías de desenvolvemento e, de feito, mesmo se converteu nun sensor da evolución do prezo do leite (unha especie de “bolsa do leite”) (5).

 

As labregas e os labregos farían ben en autoorganizarse en asembleas e endurecer as mobilizacións. Farían aínda mellor en mostrar unidade desde a base, virando as costas a esas elites locais (políticas e económicas) partícipes dun engano masivo ao sector. Elites que desde a década de 80 levan os réditos en canto outros moxen a vaca e fican coas débedas.

Tamén deberían reflexionar se a solución pasa por igualar a todos os sindicatos e a todos os políticos (mentres se segue apoiando maioritariamente “aos de toda a vida”). Non é xusto igualar a un SLG combativo e integrado na Vía Campesiña, a organización de campesiños máis combativa e grande do mundo; ou unha FRUGA compremetida con Galiza, cos sindicatos amarelos da industria; igualmente, haberá que preguntarse se o modelo de cantidade sen calidade é viábel coa terra e a dimensión e capital das explotacións do país; ou, se é xusto reclamar prezos dignos para o leite cando hai empregados de Bolivia, Ecuador ou Brasil traballando a 14 horas por 600€ e aos que ningún sindicato nin partido defende.

Os sindicatos combativos e de clase, ou sexa os que defenden aos labregos, aos pequenos produtores e non á industria e aos grandes produtores, deberían reflexionar sobre se merece a pena a unidade cando esta é unha pexa para desenvolver a autoorganización do campo e o endurecemento dos combates e das protestas. Até este momento a unidade poda que for precisa, mais de agora en diante é evidente que é desexábel mais non pode ser un impedimento para abrir un proceso de protestas onde se faga realmente dano tanto ao PP canto á industria. E iso non se consegue só con grandes e coloridos paseos polas vilas galegas.

Tamén se ten algún sentido comparar Galiza con Franza. A propia PAC naceu dun dos dous piares nos que se erixiu ese monstruo chamado Eurolandia na década de 50. O piar intervencionista e planificador do Estado francés. Frente a iso, o Reino de España non é máis que un protectorado do ordoliberalimo alemán ao que lle entregou a súa soberanía. Ao PP nunca lle importou o máis mínimo a estrutura económica de Galiza para alén do seu saqueo. Se non lle importou liquidar as caixas e que emigre o aforro galego, menos lle vai importar a sorte de milleiros de explotacións. Como moito algunha cataplasma cosmética en ano electoral da que fariamos mal fiándonos, dado que 2016 vai ser un ano brutal para o conxunto das clases populares do Estado español.

A sociedade debería preguntarse se pode seguir demandando produtos de calidade e desprovistos de química despreocupándose das sorte dos produtores. A comida da cancroxénese coa que nos invade o agronegocio só pode superarse apoiando e loitando pola soberanía alimentar. Moitas explotacións galegas manteñense no pastoreo en extensivo e mesmo na agricultura ecolóxica. Ese tipo de agricultura esixe selos específicos que certifiquen a súa calidade. Eses labregos e labregas meceren cartos públicos polo mantemento e ordenación da paisaxe e do territorio. Non son subvencións, é un pago ben pequeno pola débeda que a cidade contrae coa biosfera e co conxunto da humanidade por contaminar e consumir como se non houbese mañá.

 

(1) “Una cooperativa gallega se lanza a los derivados lácteos para sortear la crisis” http://www.lavozdegalicia.es/noticia/economia/2015/08/08/cooperativa-gallega-lanza-derivados-lacteos-sortear-crisis/0003_201508G8P26993.htm

(2) http://www.lavozdegalicia.es/hemeroteca/2001/01/21/386636.shtml

(3) A cooperativa ten 113 empregados que xunto aos socios reciben unha gran comida anual con orquestra e polvo na mellor tradición das Romarías populares de Fraga.

(4) “Melide rentabiliza el sector lácteo con una firma transformadora de suero” http://www.lavozdegalicia.es/hemeroteca/2005/02/23/3491233.shtml

(5) “Suero lácteo, clave en la innovación de alimentos” http://www.portafolio.co/economia/suero-lacteo-clave-la-innovacion-alimentos

“Situación del mercado del suero en Chile” http://www.odepa.cl/articulo/situacion-del-mercado-del-suero-en-chile-2/

FE DE ERROS (04/07/2016)

Na súa redacción orixinal o artigo afirmaba que ICOS tivera uns beneficios de 50 millóns de euros, o cal é un erro de grande magnitude xa que foron 50 millóns de facturación. Os beneficios netos declarados nun ano como 2011 foron apenas de 162.000€, ao que cumpriría sumar o investido en inversións ese ano para as que non se recorreu á vía do crédito. Por exemplo, véxase: http://www.icos.es/index.php?option=com_content&view=article&id=46:asemblea-xeral-de-icos&catid=10:xerais&Itemid=49 (última consulta 04/07/2016). Agradecemos que un lector atento nos teña advertido do erro.

 

Bon día da nación galega a tod@s

Miñas donas e meus señores:

SI NO ABRANTE d-este día poidéramos voar sobor da nosa terra e percorrela en todas direicións, asistiríamos á maravilla d-unha mañán única. Dende as planuras de Lugo, inzadas de bidueiros, até as rías de Pontevedra, oureladas de piñeraes; dende as serras nutricias do Miño o a gorxa montañosa do Sil, até a ponte de Ourense, onde se peitean as augas d-entrambos ríos; ou dende os cabos da costa brava da Cruña, onde o mar tece encaixes de Camariñas, até o curuto do monte de Santa Tegra, que vence coa súa sombra os montes de Portugal, por todas partes xurde unha alborada de groria. O día de festa comenza en Sant-Iago. A torre do reló tanxe o seu grave sino de bronce para anunciar un novo día, e de seguida comeza unha muiñeira de campás, repinicada nas torres do Obradoiro, que se comunica a todol-os campanarios da cibdade. Pero hoxe as campás de Compostela anuncian algo máis que unha festa litúrxica no interior da Catedral, con dinidades mitradas e ornamentos maravillosos, de brocados e ouros, con chirimías e botafumeiro, capaz de dar envexa á mesma Basílica de Roma. Hoxe as campás de Compostela anuncian unha festa étnica, filla, tal vez, d-un culto panteista, anterior ao cristianismo, que ten por altar a terra nai, alzada simbólicamente no Pico Sagro; por cobertura o fanal inmenso do universo; e por lámpara votiva, o sol ardente de xullo, o sol que madura o pan e o viño eucarísticos. Por eso a muiñeira de campás, iniciada en Compostela, vai rolando por toda Galiza, de val en val e de coto en coto, dende os campanarios pimpantes da veiramar até as homildes espadañas da montaña. E o badaleo rítmico das campás -de todal-as campás de Galiza en leda algarabía- semella o troupeleo dos cabalos astrales, que veñen pol-a vouta celeste, turrando co carro de Apolo, que trai luz e calor ao mundo en sombras. Hoxe é o Día de Galiza, e así comenza.

Así dá comenzo a solemnidade d-este día; a Festa maor de Galiza, a Festa de todol-os galegos. Pero ninguén pode sentila, coma nós, os emigrados, porque en tal día coma este revivien as lembranzas acuguladas, e coa moita destancia agrándase o prodixio da patria. Hoxe a nosa imaxinación anda por alá, en festa de saudades, escoitando as cántigas montañesas e mariñeiras que van para Compostela, vendo o noso país embandeirado de azul e branco, con músicas, gaitas, pandeiros, aturuxos e foguetes… E dispóis de evocar o repique matutino das campás -mal ou ben, ao xeito de Otero Pedrayo-, eu podía evocar igoalmente, todol-os lances xubilosos d-este día, hora a hora, minuto a minuto. Pero ¡cómo se tornan tristes as alegrías evocadas lonxe da patria! ¡Cómo doen as ledicias arrincadas do recordo da nosa mocedade! E cómo para min é certo o que dixo o mellor poeta da nosa estirpe:

Sen tí perpétuamente estou pasando
Nas maores alegrías, maor tristeza

Non; é moito mellor evocar algo irreal, algo puramente imaxinario, algo que co seu simbolismo nos deixe ver o pasado para proveito de futuro, como unha boa esperiencia. Podemos imaxinar, por exemplo, unha Santa Compaña de inmortaes galegos, en interminabel procesión. Alí veremos as nobres dinidades e os fortes caraiteres que dou Galiza no decorrer da súa Hestoria. Verémolos camiñar en silenzo, coa faciana en sombras e o mirar caído na terra dos seus pecados ou dos seus amores, agachando ideias tan vellas que hoxe nin tansiquera seríamos capaces de comprender, e sentimentos tan perennes que son os mesmos que agora bulen no noso corazón. Algúns verémolos revestidos con ricos panos e faiscantes armaduras; pero os máis d-eles van descalzos e nús, cos osos prateados pol-o fulgor astral.

Ao frente de todos vai Prisciliano, o heresiarca decapitado, levando a súa propia caveira n-unha arqueta de marfin e afincándose n-un longo caxato, que remata coa fouce dos druidas, a modo de báculo episcopal. Siguen a Prisciliano moitos adeptos, varóns e mulleres. Detrás veñen dous magnates, que cicáis sexan: Teodosio, o grande Emperador de Roma, e San Dámaso, o Sumo Pontífice da cristiandade, seguidos ambos por unha hoste de soldados i ecresiásticos. Ollamos dispóis unha ringleira de mortos escrarecidos, que portan os atributos da súa dinidade ou da súa profesión. Alí distinguimos á virxe Eteria, a escritora pelengrina, con túnica de branco liño e camiñando con arfado compás. Ao hestoriador Paulo Orosio, discípulo de San Agostiño, que marcha pensatibre, c-un rolo de pergameos na man. Ao bispo e cronista dos tempos suevos, a Idacio, que alumea o camiño c-unha lámpara de bronce. A San Pedro de Mezonzo, o autor da Salve Regina Mater -o cántico e oración máis fermosa da Eirexa-, c-unha fragante azucena nos beizos. Ao fundador San Rosendo, que sostén litúrxicamente a custodia do noso escudo tradicional. E moitos, e moitos máis, que é dificultoso recoñecer. Logo vemos ao primeiro Arzobispo de Compostela, o gran Xelmírez, revestido de pontificial, con aurifulxente cortexo de mitrados e coengos. Após do perlado ven Alfonso VII, o Emperador, con cetro na destra, espada na sinistra e coroa de ouro e pedraría nas sens. Siguen ao Emperador: o Conde de Traba, seu aio, e demáis bultos da soberba feudal de Galiza. Ollamos dispóis aos monxes letrados, en longa fileira, con velas acesas e libros abertos. Ven detrás o mestre Mateo, o Santo dos Croques, co Apocalipsis debaixo do brazo, encabezando unha grea de arquiteitos e imaxineiros, que portan as ferramentas das súas artes. De seguida aparece unha moitedume de xograres e trovadores, en mistura de tipos e atavíos. Algúns semellan ter sido monxes; outros calzan esporas de ouro, en sinal de que foron cabaleiros; pero os máis d-eles van esfarrapados, con vellas cítaras, laúdes e zanfoñas ao lombo. Alí recoñecemos a Bernaldo de Bonaval, a Airas Nunes, a Eanes do Cotón, a Pero da Ponte, a Pero Meogo, a Xohán de Guillalde, a Meendiño, a Xohán Airas, a Martín Codax, a Paio Gómez Charino, a Macías, a Padrón, e moitos máis, todos con lume no peito. Non tardan en aparecer as dúas belidas e infortunadas irmáns, Inés e Xohana de Castro, a que reinou en Portugal dispóis de morta e a que foi raiña de Castela n-unha soia noite morna de vran, como dúas rosas de prata as coroas do seu efímero reinado. Veñen de seguida os moitos varóns altaneiros de Galiza, os señores feudales, que non souperon vivir en paz nin consigo mesmos, todos eles montados en bestas negras, dende Andrade, o Bó, seguido por un porco montés -símbolo totémico da súa casa-, até o valente Pedro Madruga, que leva o puñal da traición espetado nas costas. Como grupo singular destácase o Mariscal Pardo de Cela, xunto cos seus compañeiros de martirio inxustamente decapitado, que sosteñen con entrambas mans as propias cabezas, aínda frescas, que deitan sangue e piden xusticia. Tamén ollamos unha boa representación do feudalismo ecresiástico, e n-él distinguimos aos tres Arzobispos Fonseca, pai, fillo e neto, seguidos por unha mula cangada coas obras de Erasmo. E detrás de tanto señorío feudal ven a pé o seu mellor cronista, Vasco da Ponte. De seguida recoñecemos a impoñente tropa dos irmandiños, que arrastran cadéas, con bisarmas e fouces mangadas en paus, levando por abandeirado a Rui Xordo, que sostén en outo un facho de palla acesa e fumeante.

Eiquí comeza a decaer a categoría do fúnebre cortexo, como decae Galiza ao trocarse en povo vencido e subordinado. Pero sigue dando individualidades, como Sarmiento de Gamboa e os Nodales, que camiñan xuntos, portando astrolabios, atlas e cunchas estranas; o filósofo escéptico, Francisco Sánchez, con muceta de Doutor; os Virreis de Nápoles e das Indias, Conde de Lemos e Conde de Monterrei, que serviron lealmente a quen non merecía ser servido por ningún galego; os tres grandes Embaixadores filipescoz, Zuñiga, de Castro e Gondomar, que inútilmente derrocharon talento, sabiduría e artes diplomáticas; os escultores Moure e Ferreiro, xunto cos arquiteitos Andrade e Casas e Nóvoa, que ceibaron de cadeas a nosa orixinalidade oprimida; o P. Sarmiento e o P. Feixóo, que remediaron o retraso cultural de España coa súa poderosa erudición e o seu xenio enciclopédico. Ven axiña Nicomedes Pastor Díaz, coa súa lira de nacra, abrindo a renascencia literaria de Galiza e seguido pol-os poetas Añón, Rosalía, Curros, Pondal, Ferreiro, Lamas, Amado Carballo, Manoel Antonio e tantos outros, todos con estrelas sobor das súas frentes; os hestoriadores Vicetto, Murguía e López Ferreiro, os patriotas Faraldo e Brañas, a pensadora Concepción Arenal, a escritora Pardo Bazán, e por fin o gran Don Ramón, ainda non ben descarnado…

Acabo de citar uns cantos bultos da Santa Compaña de inmortaes galegos, uns cantos nada máis, porque nos dous mil anos da nosa hestoria, os bultos cóntanse por milleiros.

Dí Oliveira Martíns que ha Hestoria non hai máis que mortos e que a crítica hestórica non é un debate, senón unha setencia. Pero todos sabemos que os mortos da Hestoria reviven e mandan sobor dos vivos -moitas veces desgraciadamente-, como todos sabemos que a mellor sentencia é a que se da dispóis d-un debate. Por eso eu gosto de poñer a debate a nosa Hestoria, non a nosa Tradición, porque si ben é certo que se pode compor unha grande Hestoria de Galiza con soio recoller as crónicas dos seus grandes homes, tamén é certo que ningún d-eles, nin todos xuntos, foron capaces de erguer a intransferibel automomía moral de Galiza á categoría de feito indiscutibel e garantizado. Afortunadamente, Galiza conta, para a súa eternidade, con algo máis que unha Hestoria fanada, conta c-unha Tradición de valor imponderabel, que eso é o que importa para gañar o futuro.

Cando a Santa Compaña de inmortaes galegos, que acaba de pasar por diante da nosa imaxinación, se perde espesura d-unha foresta lonxana, con esa mesma imaxinación veremos xurdir do Humos da terra-nai, da terra, da nosa terra, saturada de cinzas humáns, unha infinida moitedume de luciñas e vagalumes, que son os seres innominados que ninguén recorda xa, e que todos xuntos forman o substractum insobornabel da patria galega. Esas ánimas sen nome son as que crearon o idioma que en que eu vos estou falando, a nosa cultura, as nosas artes, os nosos usos e costumes, i en fín, o feito diferencial de Galiza. Elas son as que, en longas centurias de traballo, humanizaron o noso territorio patrio, infundíndolle a todal-as cousas que na paisaxe se amostran o seu propio esprito, co que pode dialogar o noso corazón antigo e panteita. Elas son as que gardan e custodian, no seo da terra-nai, os legados múltiples da nosa tradición, os xerms incorruptibeis, da nosa futura hestoria, as fontes enxebres e purísimas do noso xenio racial. Esa moitedume de luciñas representa o pobo, que nunca nos traicionou, a enerxía coleitiva, que nunca perece, i en fín, a espranza celta, que nunca se cansa. Esa infínda moitedume de luciñas e vagalumes representa o que nós fomos, o que nós somos e o que nós seremos sempre, sempre, sempre.

Velahí o que eu quería dicir n-este Día de Galiza, en loubor da nosa Tradición, por riba da nosa Hestoria, a todo-los galegos que residen n-esta terra que para nós é a segunda patria. E nada máis, amigos e irmáns.

Que a fogueira do esprito siga quentando as vosas vidas e que a fogueira do lume nunca deixe de quentar os vosos fogares.

Afonso Daniel Rodríguez Castelao

MATERIAS FORMATIVOS DO GRUPO DE TRABALLO INSTITUCIONAL DE POR CHANTADA-CUP: O ORZAMENTO MUNICIPAL

Como o actual goberno anunciou que no mes de outubro ten previsto apresentar os novos orzamentos, desde Por Chantada-CUP elaboramos este material explicativo para que todas as persoas que o desexen podan seguir o debate orzamentar.

A través do contacto neste site podedes enviarnos as vosas achegas ou consideracións para os vindeiros orzamentos. Para mudar a realidade é imprescindíbel crear movementos de masas robustos e implicarnos na res publica. Se os movementos de oposicion queren ser algo máis que estrelas fugaces, que se consumen tan rápido como se desbotan, terán que propugnar un proxecto integral do que queremos, así como estratexias políticas serias e críbeis para conseguir os nosos obxectivos.

QUE É?

É o documento que presenta os ingresos que se prevén no ano, e en que gastos se investirán os cartos.

QUÉN O ELABORA?

A equipa de goberno elabora un rascuño que é entregado aos concelleiros da oposición para o seu estudo e trabállase para logar conxuntamente o acordo en determinados pontos.

QUE PRAZOS HAI PARA A SÚA ELABORACIÓN E APROBACIÓN POLO PLENO?

O orzamento debe presentarse ao Pleno da Corporación para o seu debate e aprobación antes do 31 de decembro do ano anterior. É dicir, que o do ano 2016 debe presentarse antes do 31 de decembro de 2015. Para iso, os traballos de elaboración e entrega de documentación á oposición deben comezar durante o último trimestre do ano.

QUE PROCEDEMENTO DEBE SEGUIRSE PARA A APROBACIÓN DO ORZAMENTO?

1.- O goberno municipal entrega o rascuño aos concelleiros da oposición.

2.- O concelleiro de Facenda convoca unha comisión informativa de Facenda (formada por unha representación proporcional de todos os grupos municipais e denominada de “Economía e Facenda” no caso de Chantada), en que se dá conta do rascuño, e en que se debate o contido. O interventor e o secretario do Concello están presentes nesa comisión para aclarar calquera dúbida.

3.- A comisión emite, como de costume, un ditame. O ditame é un documento que explica o sentir dos concelleiros presentes e os votos a favor e en contra do orzamento que presentou o concelleiro de Facenda. Nese ditame poden incluírse as mudanzas que se acordaron a proposta da oposición, mais se as propostas da oposición non suman a maioría dos votos (nas comisións 4 votos), non se fai constar no ditame.

4.- O alcalde convoca un pleno extraordinario no prazo mínimo de dous días desde que o expediente completo está pronto e a disposición de todos os concelleiros.

5.- O pleno debate e soemte a votación o orzamento. Se o pleno o forman 13 concelleiros, como é o caso de Chantada, a maioría absoluta decide, ou sexa 7 concelleiros (estean ou non presentes todas e todos)

6.- O orzamento é aprobado provisoriamente.

MAIS QUE SIGNIFICA QUE O ORZAMENTO SE APROBA “PROVISORIAMENTE”?

Que existe un prazo marcado pola Lei, de 15 días (hábiles), para que calquera cidadán examine libremente o orzamento, encanto se encontra en exposición pública e poda presentar reclamacións e o considera pertinente.

UNHA VEZ FECHADO O PRAZO PARA APRESENTAR RECLAMACIÓNS, QUE ACONTECE?

1. Que o concelleiro de Facenda debe convocar novamente a comisión de Facenda para estudar as reclamacións e un informe técnico do Interventor e do Secretario explicará as razóns técnicas que existen para admitir as reclamacións ou para rexeitalas.

2. No entanto, os concelleiros da equipa de goberno poden aceitar ou non as opinións dos técnicos, mais sendo conscientes, no caso de que non as aceiten, de que contraveñen os principios da legalidade en que sempre deben fundamentarse tanto o Interventor como o Secretario.

3. O alcalde convoca máis un pleno para estimar ou non as reclamacións apresentadas. E a maioría decide novamente (7/13).

4. Final,ente, o orzamento fica definitivamente aprobado.

CANDO O ORZAMENTO ESTÁ DEFINITIVAMENTE APROBADO, XA NON SE PODE FACER NADA?

A Lei aínda permite que se apresente un RECURSO DE REPOSICIÓN, que consiste en apresentar ante o órgano que o aprobou –o Pleno xa que logo– un escrito explicando as razóns polas que non se está de acordo. Os concelleiros que votaron que NON ao orzamento poden presentar este recurso. E calquera cidadán que presentara reclamacións, e non llas admitiran, tamén.

E SE O PLENO REXEITA O RECURSO DE REPOSICIÓN?

Pode acontecer se a maioría o decide: 7 sobre 13. Mais a Lei aínda dá outra oportunidade: apresentar un recurso perante o Tribunal do Contencioso Administrativo.

_____________________ LÉXICO A TER EN CONTA PARA FALAR DO ORZAMENTO DE ACORDO Á LEXISLACIÓN VIXENTE:

ORZAMENTO DE INGRESOS: a parte do orzamento municipal que contén unicamente os ingresos previstos.

ORZAMENTO DE GASTOS: é a outra parte do orzamento municipal, a que contén os gastos xerais.

CAPÍTULOS: os grandes blocos en que se divide o orzamento.

Nos Ingresos hai 7, que son:

– Capítulo 1, Impostos directos (IBI, Impostos sobre vehículos, Imposto sobre plusvalías, Imposto sobre actividades Económicas)

– Capítulo 2, Impostos indirectos (o Imposto sobre construcións)

– Capítulo 3, Taxas e outros ingresos (taxas de cemiterio, de recollida de lixo, de instalacións deportivas, de licenzas de apertura, de concesión de licencias urbanísticas, de vados, de prezo público de la gardería, multas de tráfico, etc.)

– Capítulo 4, Transferencias correntes (cartos que se recibe do Estado)

– Capítulo 5, Ingresos Patrimoniais (cartos que se ingresa pola venda ou alienación do patrimonio municipal: terreos, edificios, etc.)

– Capítulo 6, Transferencias de capital (as subvenciones que se esperan)

– Capítulo 7, Pasivos financeiros (cartos obtidos de empréstimos bancarios)

En Gastos tamén hai 7, que son:

– Capítulo 1, Gastos de Persoal (retribucións, Seguridade Social, gratificacións, contratacións, produtividade, formación, etc.)

– Capítulo 2, Gastos de Bens correntes e servizos (todos os correspondentes ao funcionamento xeral do concello: luz, agua, gas, material de oficina, recollida de lixo, mantemento de vehículos, limpeza, teléfonos, programas culturais, programas para os nosos maiores, etc.)

– Capítulo 3, Gastos financeiros (os xuros que se pagan polos empréstimos bancarios)

– Capítulo 4, Transferencias correntes (as subvenciones ás asociacións)

Non existe o capítulo 5

– Capítulo 6, Inversións reais (cartos que se gastarán en obras públicas)

– Capítulo 7, Pasivos financeiros (a amortización anual dos empréstimos bancarios) Os gastos poden clasificarse de dúas maneiras. Unha, por capítulos ou grandes blocos que xa vimos e outra polas súas funcións, ou sexa, a xestión municipal divídese en grandes áreas (funcións) e cada unha delas ten uns gastos. Cada función ten asignado un número propio e unha denominación.

CLASIFICACIÓN DOS GASTOS POR FUNCIÓNS

011 DÉBEDA PÚBLICA (todos os gastos de amortización e xuros de empréstimos bancarios)

111 ÓRGANOS DE GOBERNO (todos os gastos derivados do funcionamento dos órganos de goberno: retribucións do alcalde e dos concelleiros; dietas; contratacións de persoal para o gabinete do alcalte; atencións protocolarias, etc.)

121 ADMINISTRACIÓN XERAL (todos os gastos propios do funcionamento das dependencias municipais xerais: teléfono, auga, luz, xestoría, asesoría xurídica, persoal, equipas informáticas, material de oficina, etc.)

222 SEGURIDADE (todos os gastos que teñen que ver coa Policía Local: soldos, seguridade social, mantemento de vehículos, vestiario, combustíbel, etc.)

223 PROTECCIÓN CIVIL (os gastos deste servizo: vestiario, combustíbel, gastos xerais, etc.)

313 ACCIÓN SOCIAL (todos os gastos que teñen a ver cos Servizos Sociais: ordenados, seguridade social, comida social, mantemento do Centro de Día, contratos temporais para o Centro de Día, axudas sociais, subvención á asociación de xubilados, etc.

321 PROMOCIÓN EDUCATIVA (actuacións educativas, gastos do gabinete psicopedagóxico…)

322 PROMOCIÓN DE EMPREGO

323 PROMOCIÓN E REINSERCIÓN SOCIAL (programas de atención á mujer, programas sociais…)

413 ACCIONES PÚBLICAS RELATIVAS Á SAÚDE (campañas de fumigación…)

422 ENSINANZA (gastos da Escola Infantil: material, persoal, etc; mantemento dos colexios, subvención para a AMPA dos colexios…)

432 URBANISMO E ARQUITECTURA (gastos do persoal da oficina técnica, reparación e mantemento das infraestruturas, vestiario da brigada de obras, compra de mobiliario urbano, honorarios do arquitecto e do asesor xurídico que están contratados, etc.)

433 PARQUES E XARDÍNS (gastos de conservación dos parques e xardíns)

435 VÍAS PÚBLICAS (gastos de reurbanización das rúas, acondicionamento de camiños rurais, gastos de persoal da brigada de obras, alumeado público, etc.)

442 RECOLLIDA, ELIMINACIÓN, TRATAMENTO DO LIXO E LIMPIEZA VIARIA

443 CEMITERIO E SERVIZOS FUNERARIOS

451 PROMOCIÓN E DIFUSIÓN DA CULTURA (sodos dos funcionarios da Casa de Cultura, produtividade, material de oficina, publicidade e propaganda, Festas, programación cultural, subvenciones ao Folión, á Feira do Viño, ao Castañazo, á Casa da Música…)

452 EDUCACIÓN FÍSICA, DEPORTES E LECER (salarios do persoal que traballa na oficina de Deportes, enerxía do polideportivo, contratación do servizo de socorrismo da piscina, subvencións aos clubes e grupos deportivos, construción de novas instalacións, etc.)

513 TRANSPORTE TERRESTRE

533 MELLORA DO MEDIO NATURAL

611 ADMINISTRACIÓN FINANCIERA (gastos de persoal da Intervención municipal; e gastos pola xestión externa dos servizos de recadación)

622 COMERCIO INTERIOR (subvención á Asociación de Comerciantes e Empresarios de Chantada)

QUE É UNHA “PARTIDA ORZAMENTAR”?

A cantidade de cartos destinada para facer fronte a uns gastos concretos. Por exemplo, na partida orzamentar “Retribucións de alcaldía e concelleiros” só se pode pagar o soldo do alcalde e dos concelleiros. Cada apuntamento, cada gasto restarase dos cartos que existen en cada partida. Por exemplo, se unha partida orzamentar consigna cartos para pagar o gasóleo do colexio público só se pode destinar para tal fin. Só o pleno pode dedidir unha modificación este sentido por maioría (7/13).

DE QUE FALAMOS CANDO DICIMOS “CRÉDITO”?

Cartos. Cada partida ten consignado un crédito, ou sexa cada partida dispón de “x” cantidade de diñeiro.

QUE SIGNIFICA, POR EXEMPLO, QUE NON HAI “CRÉDITOS SUFICIENTES NA PARTIDA 451- 15000.PRODUTIVIDADE”?

Que nesa partida onde están os cartos para pagar a produtividade dos funcionarios, poñamos por caso, que deberían dedicarse á función 451 (Promoción e Difusión da Cultura), non ten cartos abondos para tal efecto. Isto pode acontecer porque os cartos que se consignaran incialmente para esta partida se esgotaron antes do fin ano e non poderá gastarse un euro máis neste concepto a non ser que o Pleno o autorice.

Solicitude de Por Chantada-CUP á alcaldía do Concello de Chantada

A atención de Manuel Lorenzo Varela, alcalde do Concello de Chantada.

Como ben saberá vostede os nosos labregos están afeitos a padecer unha crise crónica e unha reconversión continuada desde a entrada do Estado español na UE en 1986. No entanto, nos últimos tempos o sector lácteo –sen esquecernos doutros sectores produtivos igualmente ameazados polo agronegocio das multinacionais– atravesa unha situación insostíbel.
Castelao dicía que o galego non pide, senón que emigra. Igualmente podemos afirmar que os nosos gandeiros, pulmón económico da nosa comarca, non protestan, senón que botan o candado. Con todo, a primeira tractorada da historia naceu e desenvolveuse na comarca de Chantada, porque no campo vainos a vida.
Desde o estabelecemento da cota láctea até a súa supresión Galiza perdeu 90% das súas explotacións no nome do “progreso” e as nosas parroquias van camiño de converterse nun deserto verde. O 2016 vai ser aínda peor que o 2015 polo aumento nun 10% da produción láctea en Franza, Alemaña e Holanda e dun 5% no conxunto da UE.
A resistencia heroica dos nosos labregos está tocando fondo. Os prezos que están percibindo sitúanse entre 26 e 28 céntimos por litro (incluso 18 céntimos en moitos casos), moi lonxe dos máis de 34 pagados noutras comunidades do Estado. Para máis INRI, Pascual, Leite Río ou Leitegal anunciaron que ían deter a recollida de leite en numerosas explotacións nun “mercado” que é de todo menos “libre”.
Desde o SLG denúnciase que estamos inmersos nunha xigantesca operación de desmantelamento do sector lácteo galego, que consiste en deslocaar a produción leiteira do noso país a outras partes do Estado próximas ás grandes urbes (nomeadamente na franxa mediterránea e Andalucía). Ao tempo, esmágase ao pequeno produtor para favorecer a agro-industria: xigantescas granxas con milleiros de vacas (como as que se fan subvencionadas con fondos da UE en Romanía e de capital xermano ou francés) que non ven a luz do día e producen un leite de pésima calidade. Un modelo que na última década se fomentou en Galiza, enganando desde as insituticións aos nosos labregos, xa que nin dispoñen da terra para a autosuficiencia nas forraxes, nen Galiza conta coa soberanía política precisa para protexer o noso sector primario frente a competencia estranxeira. Deste xeito, o libre mercado convértese no dereito de pernada do grande capital sobre os pequenos produtores que son esenciais xa non só desde o punto de vista económico, senón tamén para a conservación e ordenación do noso territorio e para dotar de futuro ás nosas parroquias e aos concellos do interior galego.
Por todo o exposto, o SLG, UU.AA e Asaja Galicia convocan unha manifestación e unha tractorada para o vindeiro 17 de xullo en Compostela, en protesta pola vergoñenta e inexplicábel inacción do Goberno galego presidido por Alberte Núñez Feijoo.
Ao tempo, algúns rexedores locais (de Mazaricos, Boimorto e San Sadurdiño concretamente) fixeron un chamado para impulsar unha fronte de alcaldes en defensa do sector por riba das pertenzas partidarias e emprazaron aos alcaldes de todo o país a unha xuntanza aberta, que se celebrará o vindeiro luns 11 en Boimorto.
Vostede é perfectamente consciente, como alcalde de todos os veciños e de todas as veciñas do país do Faro, da importancia estratéxica do leite en Chantada. Sen leite non hai pequeno comercio. Sen leite non hai hostalaría. Sen leite non hai centos de postos de traballo. Sen leite non hai ICOS –algo que infelizmente semella que esqueceu durante décadas a propia cooperativa–. Sen leite, en definitiva, non hai futuro para a comarca de Chantada.
Aínda que somos conscientes das limitacións, no tocante as súas competencias cada vez menores, dos concellos temos unha responsabilidade directa e debemos prestar apoio antes os abusos das industrias e dos vampiros que levan o beneficio deixándolle aos labregos só débeda e traballo de sol a sol. A dignidade sempre é “competencia” individual e colectiva e pode exercerse ou non. Como representante local das veciñas e dos veciños vostede ten neste sentido unha responsabilidade que sabemos asumirá, sendo unha voz máis nas demandas xustas do noso campo.

Por todo o exposto con anterioridade, Por Chantada-CUP solicita á alcaldía de Chantada que impulse a seguinte folla de ruta:

– Que Chantada participe como concello da reunión de alcaldes do día 17 de xullo en Compostela e exerza de cabeza tractora da mobilización cidadá e insitucional no sur de Lugo.

– Que se constitúa unha comisión específica, plural e aberta para a defensa do noso tecido produtivo, cunha rolda de contactos cos produtores, cooperativas e sindicados agrarios aos que debemos ceder o protagonismo e arroupar nas súas demandas.

– Que se inicie unha rolda de contactos cos alcaldes da comarca e do sur de Lugo para facer unha fronte común que inste a actuar á Xunta e ao Estado e reclame futuro para o agro e prezos dignos para o leite, mediante un contrato anual con prezos fixos e dignos.

– Solicitar un plano de emerxencia, coa suficiente dotación orzamentaria, que invista no fomento do valor engadido do noso leite con, cando menos catro liñas de axuda:
a.- Axudas a cooperativas para impulsar a transformación do leite galego en Galiza e desde un consorcio público-privado (a parte privada as cooperativas).
b.- Axudas ás pequenas explotacións de pastoreo extensivo pola súa función social e medioambiental. Axudas a SAT e outras asociacións de produtores para o fomento da venda local e a aposta pola eliminación de intermediarios a través da venda de leite fresco (que é unha realidade que levan décadas desenvolvendo pequenos produtores en Aleñama e noutros estados do norte de Europa).
c.- Campañas de información aos labregos e sensibilización cidadá para apostar por un modelo onde prime a calidade e non a cantidade (coas conseguintes liñas de axuda para tal fin).
d.- Modificación do Banco de Terras para que a terra sexa para quen estea disposto a traballala, sen menoscabo da propiedade, e blindándoo para uso exclusivo das explotacións familiares e SAT e, en ningún caso, para a agro-industria.

Confiamos na súa boa disposición a aceptar esta solicitude de sentido común e esperamos poder apoiar a institución que vostede representa e as demandas dos nosos labregos. Reciba un cordial saúdo:

Antom Fente Parada, portavoz de Por Chantada-CUP.

 

[Se o desexas podes descargar a solicitude en PDF: Solicitude de Por Chantada-CUP á alcaldía do Concello de Chantada]